The influence of castillian as roofing language on the Fala from Xálima-Ellas (Cáceres)
DOI:
https://doi.org/10.11606/issn.2317-9651.i24p230-259Keywords:
Val de Xálima-Ellas, Fala, Lexical, Change in progress, ResistanceAbstract
Val de Xálima ‘Valle de Jálama’ or Val do Ellas has the particularity of housing a linguistic variety known as Fala, Valego or Xalimego. This enclave in northwestern Extremadura, bordering Salamanca and Portugal, is formed by the villages of Valverde del Fresno, Eljas and San Martín de Trevejo, where this variety, by adopting particular characters, is called “valverdeiru”, “lagarteiru” and “mañegu”, respectively. The study of its structure allows ascribing it to the Galician-Portuguese abstand, although contact
with other languages and dialects explains other features. With these precedents, the results from a corpus of eight hundred headwords will be shown from a work of own elaboration. This was obtained through dialect surveys proposed to thirty informants of different sex and age. Especially, cases where the pressure of the roofing language has caused phonetic, morphological or lexical change will be studied. Thus, the tendency to lexical substitution will become evident, more pronounced as the age of the speaker decreases.
Downloads
References
Ariza Viguera, Manuel (1999). Manual de Fonología Histórica del Español. 4º Reimp. Madrid: Síntesis, 1999.
Berjano, Daniel. “Ensayo de un vocabulario del dialecto de la Sierra de Gata”. In: Revista de Extremadura, XI-XLV, 1909, 481-485.
Borrego Nieto, Julio. “Leonés”. In: Alvar, Manuel (dir.). Manual de dialectología hispánica: el español de España. Barcelona: Ariel, 1996, 139-158.
Carrasco González, Juan M. “Hablas y dialectos portugueses o galaico-portugueses en Extremadura (Parte I: Grupos dialectales. Clasificación de las hablas de Jálama)”. In: Anuario de Estudios Filológicos, XIX, 1996, 135-148.
Carrasco González, Juan M. “Tipologías lingüísticas, políticas de la administración y preservación de la fala”. In: Limite, 13.2, 2019, 13-36.
Cintra, Luís Filipe Lindley. A linguagem dos Foros de Castelo Rodrigo, Seu confronto con a dos Foros de Alfaiates, Castelo Bom, Castelo Melhor, Coria, Cáceres e Usagre.
Contribuição para o estudo do leonês e do galego-português do século XIII. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, 1959.
Corrales Zumbado, Cristóbal; Corbella Díaz, Dolores; Álvarez Martínez, María Ángeles. Tesoro lexicográfico del español de Canarias. 2º ed. 3 vols. Canarias: Viceconsejería de Cultura y Deportes, 1996.
Costas González, Xosé-Henrique. O valego. As falas de orixe galega do val do Ellas (Cáceres-Estremadura). Vigo: Edicións Xerais, 2013.
Espinosa, Aurelio M. (hijo). “Arcaísmos dialectales. La conservación de s y z sonoras en Cáceres y Salamanca”. In: Revista de Filología Española, anejo XIX, 1935.
Fernández Rei, Francisco. Dialectoloxía da lingua galega. Vigo: Edicións Xerais, 1991. Fernández Rei, Francisco. “Posición do galego entre as línguas románicas”. En Verba,
, 1988, 79-107.
Flores Pérez, Tamara. “Variações no léxico de ‘A Fala’: plantas e animais”. In LaborHistórico, 5-2, Rio de Janeiro: jul./dez. 2019, 83-99. Disponible en: <https://revistas.ufrj.br/index.php/lh/article/view/26898>. Acceso el: nov. 2021.
Frías Conde, Francisco Xavier. “Sobre os bloques dialectais do galego: unha nova proposta”. En Revista de Filología Románica, 1-14, 1997, 241-256.
García, Constantino; Santamarina, Antón (dirs.). Atlas Lingüístico Galego (ALGA). Vol. III: “Fonética”. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza-Instituto da Lingua Galega, 1999.
García, Constantino; Santamarina, Antón (dirs.). Atlas Lingüístico Galego (ALGA). Vol. V “Léxico. O ser humano (I)”. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza-Instituto da Lingua Galega, 2005.
Krüger, Fritz. Estudio fonético-histórico de los dialectos españoles occidentales. Trad. de Juan Carlos González Ferrero. Zamora: Instituto de Estudios Zamoranos Florián de Ocampo, 2006 [el original en alemán es de 1914].
Lloyd, Paul M. (1987). From Latin to Spanish. Vol. 1 “Historical phonology and morphology of the Spanish language”. Philadelphia: American Philosophical Society, 1987.
Maia, Clarinda de Azevedo. “Os falares fronteiriços do concelho do Sabugal e da vizinha região de Xalma e Alamedilla”. In: Revista de Filologia Portuguesa, IV (Suplemento), 1977.
Manso Flores, Ana Alicia (2016a). “Aproximación sociolingüística al habla de Valverde del Fresno”. In: Ruano San Segundo, Pablo, Nieto Caballero, Guadalupe y Fernández de Molina Ortés, Elena (coords.). Nuevos enfoques en investigación lingüística. Cáceres: Universidad de Extremadura, Servicio de publicaciones, 2016a, 25-40.
Manso Flores, Ana Alicia. Análisis del léxico diferencial en el Val de Xálima (Cáceres). Tesis doctoral. Facultad de Filosofía y Letras / Universidad de Extremadura: 2020.
Manso Flores, Ana Alicia. Enquisa recente no IESO Val de Xálima. In: Sermos Galiza (suplemento A fondo). Santiago de Compostela, 25 febr. 2016b.
Manso Flores, Ana Alicia. “La vitalidad de la Fala a partir de un sondeo sociolingüístico en Valverde del Fresno”. In: e-Aesla, 2, Madrid, 2016c, 211-223. Disponible en: <https://cvc.cervantes.es/lengua/eaesla/pdf/02/22.pdf>. Acceso el: nov. 2021.
Manso Flores, Ana Alicia y Flores Pérez, Tamara. “Passau, presenti i futuru da Fala”. In: Limite, 13.2, 2019, 101-122.
Mariño Paz, Ramón. Fonética e Fonoloxía Históricas da Lingua Galega. Vigo: Edición Xerais de Galicia, 2017.
Méndez Ferrín, Xosé Luis. Arraiano entre arraianos. A Coruña, Santiago de Compostela: Positivas, 2017.
Montero Curiel, Pilar. El extremeño. Madrid: Arco Libros, 2006.
RAE-Real Academia Española. Diccionario de la lengua española (DRAE). Ed. 23. 3 (actualización de 2020). Disponible en: <http://www.rae.es/rae.html>. Acceso el: oct. y nov. 2021.
RAE-Real Academia Española e Instituto de investigación Rafael Lapesa. Corpus del Nuevo diccionario histórico (CDH). Disponible en: <http://web.frl.es/CNDHE>. Acceso el: oct. y nov. 2021.
Rey Yelmo, Jesús C. Hablas fronterizas extremeñas: el mañegu. Tesis doctoral Facultad de Filosofía y Letras / Universidad de Extremadura: 1997.
Teyssier, Paul. História da Língua Portuguesa. Trad. Celso Cunha. Lisboa: Sá da Costa Editora, 1982.
Valeš, Miroslav. Diccionariu de A Fala: lagarteiru, mañegu, valverdeñu. Minde: Centro Interdisciplinar de Documentação Linguística e Social, 2021.
Vasconcelos, José Leite de. “Português dialectal na Região do Xalma”. In: Revista Lusitana, XXXI, 1933, 164-275.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Ana Alicia Manso Flores, Valéria Gil Condé
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal the right of first publication, with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License, which permits the dissemination of the work with recognition of authorship and initial publication in this journal.
- Authors are allowed to enter into additional contracts separately for non-exclusive use of the version of the work published in this journal (such as publication in an institutional repository or as a book chapter), with recognition of authorship and initial publication in this journal.
- Authors are allowed and encouraged to publish and distribute their work online (e.g., in institutional repositories or on their personal page) at any point before or during the editorial process, as this can generate productive changes, as well as increasing the impact and citation of the published work (see The effect of open access…).